NL – Countries – Schotland

De Scottish Premiership

De Scottish Premiership is de hoogste voetbalafdeling van Scotland, en bestaat al sinds het seizoen 1890-1891. Omdat Dumbarton en Rangers FC in de eerste editie met evenveel punten bovenaan eindigden, werden beiden tot kampioen uitgeroepen. Van de huidige ploegen uit de Schotse Premiership speelden behalve Rangers FC ook Celtic, Hearts en St. Mirren in 1890 al op het hoogste niveau.

Tegenwoordig telt de Scottish Premiership 12 clubs, die tijdens het seizoen drie keer tegen elkaar spelen. Na deze 33 wedstrijden wordt de league gesplitst: de nummers 1 tot en met 6 komen in de ‘kampioenspoule’ terecht, en de nummers 7 tot en met 12 vormen de ‘degradatiepoule’. De punten uit de eerste 33 duels worden gewoon meegenomen. In beide poules nemen de ploegen het nog 1x tegen elkaar op, zodat elke club 38 duels speelt. Daarmee is het seizoen ten einde.

• De landskampioen plaatst zich voor de derde kwalificatieronde van de Champions League.

• De nummer 2 plaatst zich voor de tweede kwalificatieronde van de Champions League.

• De nummers 3 en 4 plaatsen zich voor de tweede kwalificatieronde van de Conference League.

• De bekerwinnaar plaatst zich voor de play-offs van de Europa League.

In de degradatiepoule degradeert de nummer 12 naar de Scottish Championship, het tweede niveau.

De nummer 11 speelt een promotie-degradatie duel tegen de winnaar van de Play-offs van de Scottish Championship.

De Scottish Cup

De Scottish Cup is na de Engelse FA Cup de oudste competitie ter wereld. In 1874 werd op initiatief van Queens Park FC de Scottish Football Association opgericht. De bond riep meteen een jaarlijks bekertoernooi in het leven. In de jaren ervoor werd er al wel gevoetbald, maar dit betrof onregelmatig georganiseerde vriendschappelijke duels. 

Aan de allereerste editie werd deelgenomen door 16 clubs. De eerste finale werd voor 2.500 toeschouwers op Hamden Park gespeeld. Queens Park FC versloeg Clydesdale met 2-0.

Tegenwoordig staat het toernooi open voor alle 113 clubs die zijn aangesloten bij de Scottish Football Association. De clubs uit de Scottish Premiership stromen pas in de vierde ronde in. De finale van de Scottish Cup finale vormt de traditionele afsluiter van het voetbalseizoen, en wordt gespeeld op Hamden Park. De winnaar plaatst zich voor de play-offs van de Europa League. Ook ontvangt de club de originele beker uit 1874, de oudste voetbalbeker ter wereld. Nog dezelfde avond moet de beker wel weer worden ingeleverd, waarna de trofee in zijn vaste vitrine in het Scottish Football Museum verdwijnt.

De League Cup

De Scottish League Cup staat, in tegenstelling tot de Scottish Cup, alleen open voor de 42 clubs uit de vier hoogste divisies, plus de amateurkampioenen van de Highland League en Lowland League. De bekercompetitie werd voor het eerst gehouden in 1947. 

De League Cup begint met een poulefase, bestaande uit acht groepen van vijf teams. De wedstrijden worden afgewerkt in juli, waarbij alle clubs elkaar één keer treffen. De clubs die Europees voetbal spelen zijn vrijgesteld van deze fase. De acht winnaars van de poules en de drie beste nummers 2 gaan door naar de laatste zestien, waar de vijf vrijgestelde clubs zich bij hen aansluiten.  

Hier gaat het toernooi verder met een knock-out systeem. De halve finales worden gespeeld op neutraal terrein. De finale wordt eind december gespeeld op Hamden Park. Tot 1995 kreeg de winnaar van de League Cup ook een ticket voor deelname aan de UEFA Cup, maar dit voorrecht is inmiddels geschrapt. 

Celtic FC

Celtic werd in 1888 door Ierse katholieken opgericht om geld in te zamelen voor humanitaire doelen. Aan het eind van de 19e eeuw kwam er namelijk een grote immigratiegolf tot stand. Veel mensen maakten de oversteek van het arme Ierland naar het vrij welvarende Glasgow. De katholieke Ierse immigranten leefden grotendeels in armoede. Celtic speelde voornamelijk wedstrijden om geld in te zamelen voor deze groep mensen. 

Celtic was ook een van de medeoprichters van de Schotse League. Aanvankelijk wist Celtic weinig prijzen te winnen, tot in de jaren zestig de gouden periode aanbrak. Van 1966 tot 1974 werd Celtic liefst negen keer op rij kampioen en won het in 1967 de Europacup 1. 

Tegenwoordig bezoek je Celtic FC niet vanwege de technische hoogstandjes of de aanwezigheid van wereldsterren. De sfeer die de Green Brigade op Celtic Park verzorgt is echter fenomenaal. Of de tegenstander nu Rangers FC, Ross County of Dundee heet; het stadion zit altijd vol met razend enthousiaste fans. De ambiance in het stadion is nauwelijks te beschrijven. Kippenvel gegarandeerd als een vol stadion ‘You’ll never walk alone’ laat horen.

Voetbalreizen naar Celtic FC

Rangers FC

Hoewel de club vaak Glasgow Rangers wordt genoemd, is de officiële naam toch echt Rangers Football Club. De club werd in 1872 opgericht door drie protestantse families. Hoewel er aanvankelijk een goede verhouding heerste met stadgenoot Celtic, veranderde dit door de grote immigratiegolf van katholieke Ieren naar Glasgow. Dit werd door veel protestantse Schotten als een bedreiging ervaren. Rangers voerde zelfs een ongeschreven wet in dat er geen katholieke speler voor de club mochten spelen. Pas in 1984 brak Rangers-coach Graeme Souness met deze regel door de katholiek Mo Johnston vast te leggen.

Rangers FC heeft meer prijzen gewonnen dan enige andere club ter wereld. Momenteel staat de teller op 55 Premiership-titels, 33 Scottish Cups en 27 League Cups. 

Het dieptepunt van de club vond plaats in 2012, toen de club failliet werd verklaard. Daardoor werd de club teruggezet naar het vierde niveau. Na drie kampioenschappen in vier jaar tijd waren de Rangers in 2016 weer terug op het hoogste niveau. In 2021 werd de terugkeer bezegeld met de eerste landstitel sinds 2011. 

Voetbalreizen naar Rangers FC

Queens Park FC

Queens Park FC is op het eerste gezicht een onbeduidende club, die in de middenmoot van de League One (3e niveau) speelt. De club heeft echter een enorme historie, en kan gezien worden als de grondlegger van het Schotse voetbal. De club werd opgericht in 1867 en is daarmee de oudste club ter wereld buiten Engeland en Wales. Op 30 november 1872 organiseerde de club de allereerste voetbalinterland ter wereld; een duel tussen Engeland en Schotland (0-0). Alle Schotse spelers speelden bij Queens Park FC en speelden in het blauwe tenue, waar het nationale team nu nog steeds in speelt. Queens Park was de eerste jaren heer en meester in Schotland. Overwinningen met meer dan tien doelpunten waren eerder regel dan uitzondering. Pas na acht jaar incasseerde de club zijn eerste tegengoal. De club was ook de initiatiefnemer tot het toernooi om de Scottish Cup, het oudste toernooi van Schotland. In de eerste twintig jaar van de Scottish Cup won Queens Park er maar liefst tien. 

Queens Park FC was wars van professionalisme en weigerde daarom ook om in 1890 mee te doen aan de nieuwe Schotse competitie. Echt succesvol is de club daarna niet meer geweest, al wist men in 2021 te promoveren naar het derde niveau. Toch is het bijwonen van een wedstrijd van Queens Park een bijzondere gebeurtenis. Ten eerste vanwege de historie, en ten tweede omdat de club zijn wedstrijden speelt vlak naast Hamden Park, op Lesser Hampden (Klein Hampden), midden in een woonwijk, wat een bijzondere aanblik geeft.

De succesvolle Nederlanders in de Premiership

Met name in de jaren negentig en tweeduizend kwamen er heel wat Nederlandse topspelers in de Schotse competitie uit. Het begon met Theo Snelders bij Aberdeen; daarna volgden onder anderen Ronald de Boer, Bert Konterman, Peter van Vossen en Michael Mols. De vier meest succesvolle en spraakmakende landgenoten in de Premiership hebben we hieronder voor je verzameld.

Virgil van Dijk

Virgil van Dijk is een van de beste centrale verdedigers in de Engelse Premier League, en won met Liverpool zowel de landstitel, de Champions League als de Wereldbeker. Zijn eerste club in het buitenland was echter Celtic FC, dat hem voor €3 miljoen overnam van FC Groningen. Ook Ajax toonde interesse, maar de Amsterdammers gaven uiteindelijk de voorkeur aan Mike van der Hoorn. Bij Celtic maakte Van Dijk in zijn twee jaren in Glasgow een enorme indruk. In totaal kwam hij tot 76 competitieduels en werd hij beide seizoenen landskampioen. In 2015 vertrok Van Dijk voor ruim €15 miljoen naar Southampton, om weer twee jaar later voor €84 miljoen naar Liverpool FC te verhuizen.

Pierre van Hooijdonk

Na twee jaar RBC en drie jaar NAC trok de internationaal relatief onbekende Van Hooijdonk in de winter van het seizoen 94-95 naar Schotland, om voor Celtic te gaan spelen. De club zat in een diepe crisis en had al zes jaar geen prijs meer gewonnen. Bij zijn debuut maakte Pi-Air meteen indruk met een verbluffend mooi doelpunt tegen Hearts. Celtic won dat jaar de Scottish Cup door de enige goal van Van Hooijdonk in de finale. In zijn eerste hele seizoen voor Celtic scoorde Pierre 26 goals, en werd daarmee topscorer van de Premiership. Daarnaast bezorgde hij Celtic FC eindelijk weer een prijs door de enige goal te scoren in de bekerfinale. 

Toch eindigde zijn Schotse avontuur in mineur. In zijn laatste jaar kreeg Van Hooijdonk onenigheid met de coach en belandde op de bank. Toen hij een nieuw contract kreeg aangeboden, verklaarde de Bredanaar dat de voorgestelde verhoging van 7.000 Pond per week misschien ‘goed genoeg zou zijn voor een dakloze, maar niet voor een internationale topspits.’ Met ruzie vertrok Van Hooijdonk na 2 ½ jaar naar Nottingham Forest. In 84 duels voor Celtic kwam hij tot liefst 52 doelpunten.

Giovanni van Bronckhorst

Van Bronckhorst werd in 1998 door Dick Advocaat naar Glasgow Rangers gehaald. Daar kwam hij samen te spelen met zijn landgenoten Arthur Numan, Ronald de Boer en Michael Mols. De middenvelder groeide uit tot een belangrijke basisspeler en won in zijn eerste twee seizoenen beide keren de dubbel. In zijn derde jaar zorgde een kruisbandblessure ervoor dat hij nauwelijks in actie kwam. 

Toch had Arsenal FC genoeg gezien en haalde Gio naar Londen. Ook daar maakte de Rotterdammer zoveel indruk dat hij een transfer naar FC Barcelona verdiende. Vergeten is hij in Glasgow nooit. Dat bleek wel in november 2021, toen Van Bronckhorst een contract tekende als coach van de Rangers. Twintig jaar na zijn vertrek als speler was hij weer terug op Ibrox.

Fernando Ricksen

In 2002 kocht Dick Advocaat Fernando Ricksen voor €6 miljoen van AZ. Ricksen bleef zes jaar in Glasgow en kende daar de beste periode uit zijn carrière. Naast twee landstitels veroverde hij ook een plek in Oranje. In 2005 werd hij verkozen tot beste speler in de Schotse competitie. In totaal kwam Ricksen tot 182 duels voor de Rangers. 

In 2013 werd bekend werd dat Ricksen aan ALS leed. De Rangers organiseerden een Tribute Match, waar 41.000 mensen op af kwamen en hun idool op hartstochtelijke wijze een hart onder de riem staken. In september 2019 overleed Ricksen aan zijn ziekte. Een dag later werd hij herdacht bij het Europese bekerduel Glasgow Rangers – Feyenoord, en ontstond er voor het stadion een gigantische bloemenzee.

Celtic Park

Celtic Park is met zijn capaciteit van 60.411 plaatsen het grootste stadion van Schotland. Door de jaren heen is er veel aan het stadion veranderd. Zo zijn van 1994 tot 1998 drie van de vier tribunes van de grond af herbouwd. In 2018 werden entertainmentlampen geïnstalleerd, waardoor avondwedstrijden op een spectaculaire wijze worden verlicht. Maar op welk tijdstip of tegen wie er nu gespeeld wordt: de sfeer op Celtic Park is met niets te vergelijken. Daarom zijn ook spelers als Zlatan (‘Ik heb nergens zo’n sfeer meegemaakt als hier’) en Messi (‘Op Celtic Park heerst de beste sfeer van Europa’) lyrisch over de ambiance. De Green Army schreeuwt zijn favorieten dan ook 90 minuten lang naar voren. Als toeschouwer zijn kippenvelmomenten gegarandeerd. 

Naast het bezoek aan een wedstrijd is het ook zeker aan te raden om om een stadiontour te boeken. Je wordt door een enthousiaste gids meegenomen naar de bestuurskamer, de kleedkamers, spelerstunnel en het veld. Ook kun je een blik werpen op de gewonnen Europacup 1 uit 1967. Doordeweeks vinden rondleidingen plaats om 11.00 en 13.30 uur. In het weekend worden er zelfs zes rondleidingen per dag gegeven, behalve op wedstrijddagen. De prijs is £13,50 voor volwassenen en £8 voor kinderen onder de twaalf jaar. We raden je aan om de rondleiding van tevoren online te reserveren op de website van Celtic FC.

Ibrox Stadium

Ibrox Stadium is sinds 1899 de thuisbasis van Rangers FC, en heeft een capaciteit van 50.947 plaatsen. Het hoogtepunt van het stadion is de in 1929 gebouwde hoofdtribune. Deze wordt gezien wordt als het mooiste werk van Archibald Leitch, de ontwerper van tientallen stadions in het Verenigd Koninkrijk. Met zijn karakteristieke gevel van rode baksteen werd de tribune in 1987 uitgeroepen tot monumentaal pand. 

Helaas was Ibrox ook de plaats van twee grote rampen. In 1902 stortte een tribune in, waarbij 26 mensen omkwamen. In 1971 kwamen mensen bij het verlaten van het stadion ten val, en brak ook de trapleuning af, waardoor 66 mensen omkwamen. Hierna werd de veiligheid van het stadion drastisch aangepakt en het stadion grotendeels herbouwd.

Net als op Celtic Park is ook de sfeer op Ibrox Stadion ongekend. Zeker bij een editie van ‘The Old Firm’ verandert het stadion in één kolkende massa. Het is ook mogelijk om een kijkje achter de schermen te nemen. Met de ‘access all area’-pas krijg je toegang tot de kleedkamers, de Trophy room, de spelerstunnel en de dug-out. De Ibrox-stadiontour wordt op donderdag, vrijdag, zaterdag en zondag om 10.30, 12.30 en 14.30 uur gegeven (behalve op wedstrijddagen). De prijs is £15 voor volwassenen, £5 voor jongeren onder de 18 en mensen boven de 65.  

Hampden Park

Wat Wembley is voor Engeland, is Hampden Park voor Schotland. Ooit was dit het grootste stadion ter wereld. In 1937 keken hier 149.415 (!) toeschouwers naar Schotland – Engeland; nog steeds het hoogste aantal toeschouwers bij een voetbalduel in Europa. Tegenwoordig heeft het stadion 52.670 zitplaatsen. Als nationaal stadion is het gastheer voor de interlands van het Schotse elftal. Ook wordt op Hampden Park jaarlijks de finale van de Scottish Cup gespeeld. 

Vier keer per dag is het mogelijk deel te nemen aan een stadiontour. Onder leiding van een gids bezoek je de kleedkamer van het nationale team en natuurlijk de spelerstunnel en het veld. Hoogtepunt is het Scottish Football Museum, dat ook in het stadion gehuisvest is. Van dinsdag tot en met donderdag kun je je hier vergapen aan meer dan 40.000 unieke items uit de Schotse voetbalgeschiedenis.

Glasgow stond vroeger bekend als een ietwat saaie industriestad, maar de tijden zijn veranderd. Inmiddels staat de stad bekend als een hip centrum van cultuur, met theaters, concerthallen, restaurants, musea en parken. Daarnaast is de stad een geweldige uitvalsbasis voor een trip naar de ruige natuur van Schotland. Zo ben je vanuit het centrum van Glasgow met het OV in anderhalf uur bij het grootste meer van Groot-Brittannië, Loch Lomond.

Natuurlijk staat voetbal centraal tijdens je trip naar Glasgow. Zo is het absoluut aan te raden een stadiontour te doen bij Ibrox Stadium, Celtic Park en/of Hamden Park. Maar wat je tijdens je bezoek zeker niet mag overslaan, is het Scottish Football Museum.

Het Scottish Football Museum

In Hamden Park is Europa’s eerste nationale voetbalmuseum gevestigd. In dit geweldige museum is de voltallige geschiedenis van het Schotse voetbal te zien. Trek zeker een hele middag uit om de meer dan 40.000 medailles, trofeeën, shirts, schoenen, programma’s en wedstrijdballen te bewonderen. Je vindt hier werkelijk unieke items, zoals de bal van de allereerste wedstrijd die in Hamden Park werd gespeeld: Queens Park tegen Celtic in 1903. Of wat te denken van de wedstrijdbal van de interland Schotland – Engeland uit 1928. Schotland won met 5-1, en de bal is gesigneerd door alle spelers. Ook vind je hier de Scottish Cup-trofee uit 1874. Eenmaal per jaar wordt hij opgepoetst en uitgereikt aan de winnaar van de Schotse bekercompetitie. Daarnaast is er veel te zien over de verschillende EK’s en WK’s waaraan Schotland deelnam, en over de gouden jaren ’80 van Aberdeen onder leiding van Alex Ferguson. Ook is het mogelijk tijdens je bezoek de stadiontour te boeken, die vier keer per dag wordt gegeven.

Het Football Museum is minstens drie dagen per week geopend van 10.00 tot 17.00 uur. Vreemd genoeg is het museum elke week weer op andere dagen geopend. Kijk dus van tevoren op de website van het Scottish Football Museum om te checken op welke dagen het museum tijdens jouw voetbalreis geopend is.

Loch Lomond

Glasgow heeft veel meer te bieden dan voetbal. Schotland staat bekend om zijn ruige natuur, oude kastelen en enorme meren. Vanaf Glasgow kun je zonder problemen een dagtrip maken naar het ruige natuurschoon van het land. Zo ligt Loch Lomond op nog geen twintig kilometer afstand. Loch Lomond is het grootste meer van Schotland. Je kunt er een boottocht maken of een van de goed gemarkeerde trails lopen. Of je brengt een bezoek aan Sea Life of het vogelpark. Vanaf Glasgow Queen Street, het grote treinstation in het centrum van Glasgow, ben je er binnen anderhalf uur. Je neemt de trein naar Balloch. Na 50 minuten stap je uit op de eindhalte en neemt daarna de bus naar Luss. Binnen een kwartier wordt je afgezet bij het Visitor Centre van Loch Lomond.

Haggis

Wie Schotland zegt, zegt haggis. Het nationale gerecht doet sommigen huiveren bij het horen van de ingrediënten. Haggis bestaat uit een schapenmaag gevuld met gemalen schapenlever, -tong, -hart en – vet en met havermout, uien en bouillon. Toch moét je dit gerecht, dat net zo bij Schotland hoort als het monster van Loch Ness, hebben geprobeerd. En de beste locatie om deze lekkernij te proeven is Glasgow. Restaurant Ubiquitious Chip staat bekend om zijn voortreffelijke haggis-schotel, en heeft ook een vegetarische variant. In het centrum van Glasgow neem je de metro op Buchanan Street en stap je uit bij station Hillhead. Het is dan nog één minuut lopen naar 12 Ashton Lane, waarna je vol overgave kunt genieten van je eerste haggis.